पार्श्वभूमी

आज भारतात आणि महाराष्ट्रामध्ये राहणाऱ्या लोकांमध्ये सगळ्यात जास्त हिंदू धर्माचे लोक राहतात. मात्र त्यांना हिंदू धर्माविषयी पुरेशी माहिती नाही. हिंदू धर्माची मूलतत्त्वे, त्याचे साहित्य, ग्रंथ, इतिहास, संस्कार, संस्कृती, परंपरा, सभ्यता, वैभवशाली आणि पराक्रमी वारसा यांची माहिती नाही. शालेय शिक्षणात किंवा अन्य पद्धतीने हिंदू धर्माविषयी ज्ञान देण्याची, माहिती देण्याची कोणतीही व्यवस्था नाही. त्यामुळे मंदिरात गेलो, टिळा लावला, पाडवा, गणपती, दिवाळी असे सण साजरे केली की आम्ही हिंदू आहोत असे वाटते. काही यात्रा केल्या, नामजपाच्या माळा ओढल्या, फारतर वर्षातून एकदा सत्यनारायणाची पूजा केली की आपण हिंदू आहोत याचा साक्षात्कार होतो. तसेच जीवनात काही गंभीर अडचणी आल्या, मग देवाला नवस बोलले, उपास तपास केले, काही कर्मकांडे केली की आपण हिंदू आहोत याची खात्री पटते. खरंतर या अत्यंत वरवरच्या गोष्टी आहेत.

हिंदू धर्म ही सनातन वैदिक जीवन पद्धती आहे. निसर्गाबरोबर आणि चराचर सृष्टी बरोबर संतुलन साधून निःश्रेयस आणि अभ्युदय असा जीवनाचा विकास करणारी विचार पद्धती आहे. जगातील सर्वात प्राचीन सभ्यता आणि संस्कृती म्हणजे हिंदू संस्कृती आहे. इतर धर्म म्हणजे संप्रदाय आहेत. एक प्रेषित, एक ग्रंथ आणि एक प्रार्थना पद्धती यावर आधारित हे संप्रदाय अत्यंत मर्यादित अर्थाने जीवनाचा विचार करतात. हिंदू धर्म मात्र अनादी अनंत काळापासून चालत आलेला आहे. मात्र गेल्या सुमारे एक हजार वर्षांपासून आधी मुस्लिम आणि नंतर इंग्रजांच्या गुलामगिरीत गेल्याने हिंदू समाज त्याच्या धर्मापासून, गौरवशाली इतिहासापासून आणि परंपरांपासून विन्मुख झाला आहे. स्वातंत्र्य प्राप्तीनंतरही हिंदू समाज सतत आत्मग्लानी मध्ये राहावा असेच सातत्याने प्रयत्न केले गेले. त्यामुळे हिंदू समाज त्याचा आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान गमावून बसला आहे. हिंदू समाजाला हिंदू धर्माचे यथार्थ ज्ञान होणे हाच यावर एकमात्र उपाय आहे. तसे ज्ञान त्याला मिळाले की तो पुन्हा सिंहासारखा "स्वयमेव मृगेंद्रता" या वृत्तीने संपूर्ण विश्वामध्ये सन्मान आणि समृद्धी प्राप्त करू शकेल.